اقتصاد کشاورزی؛ مروری بر تاریخچه شکل‌گیری شاخه اقتصاد کشاورزی و دلایل اهمیت آن

مونا مشهدی‌رجبی

اقتصاد کشاورزی در اواخر قرن نوزدهم میلادی ایجاد شد. علم اقتصاد کشاورزی ترکیبی از نظریه بنگاه‌ها با نظریه‌‌های مربوط به بازاریابی و نظریه‌‌های سازمانی بود. توسعه این نظریه‌ها و دیدگاه‌‌های مربوط به بخش اقتصاد کشاورزی تا انتهای قرن بیستم میلادی ادامه پیدا کرد و بالاخره اقتصاد کشاورزی به عنوان یک شاخه بسیار مهم و متمایز از علم اقتصاد معرفی شد. بعد از دهه 1960 میلادی که کشاورزی به عنوان یک منبع اقتصادی تامین درآمد در کشور‌های عضو سازمان توسعه و همکاری‌‌های اقتصادی(OECD) از اهمیت کمتری برخوردار شد، اقتصاد کشاورزی به علمی که برای حل مشکلات مربوط به توسعه بخش کشاورزی و اقتصادی کشور‌های فقیر و در حال توسعه اختصاص داشت، محدود شد. اقتصاد کشاورزی از سال‌ها قبل به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخه‌‌های علم اقتصاد مطرح است و بعد از مهم‌تر شدن مسائل زیست‌محیطی اهمیت رشته اقتصاد کشاورزی هم بیشتر شد. هم‌اکنون این رشته در اغلب دانشکده‌‌های کشاورزی و محیط زیستی تدریس می‌شود و اهمیت آن هر روز بیشتر از قبل نمایان می‌شود.
به طور کلی اقتصاد کشاورزی اصول اقتصادی را در بخش

مالیات بر زمین؛ آیا مالیات بر زمین بهترین نوع مالیات است؟

پویا جبل‌عاملی

مالیات بر روی کالا‌ها ایجاد‌کننده «رفاه از دست‌رفته» است. این یکی از پایه‌ای‌ترین مباحث اقتصاد خرد است که دانشجویان در سال اول تحصیل اقتصاد در‌می‌یابند. این امر در شکل الف مشخص است. اگر مالیاتی گرفته نشود قیمت تعادلی Pm است و با گرفتن مالیات چه از سوی عرضه‌کننده و چه تقاضا‌کننده، هر دو دارای بار مالیاتی خواهند بود و بهای پس از مالیات Pb خواهد بود و مثلث رفاه از دست‌رفته به وجود خواهد آمد.

رفاه از دست‌رفته، آن بخش از منفعتی است که به واسطه مالیات به وجود می‌آید و نه به جیب دولت می‌رود و نه دو طرف بازار. از همین روی است که مالیات کارایی بازار را کاهش می‌دهد. هر‌چه این رفاه از دست‌رفته کمتر باشد، مالیات گرفته‌شده کاراتر خواهد بود. اما چه زمانی رفاه از دست‌رفته کاهش می‌یابد؟ هر چه عرضه و تقاضا بی‌کشش‌تر باشد، رفاه از دست‌رفته افت می‌کند. در واقع رفاه از دست‌رفته وقتی به وجود می‌آید که به دلیل مالیات، مقدار تعادلی کاهش یابد، بنابراین اگر مقدار تعادلی تغییر نکند، رفاهی از دست نخواهد رفت.

چرا مالیات بر زمین مطلوب است؟
بیشتر مالیات‌ها موجب انحراف در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی می‌شود و بار مالیاتی منجر به آن می‌شود تا در مورد میزان کارگر، تجهیزات و تولید، سرمایه‌گذار تصمیمات خود را تغییر دهد. اما این امر

اقتصاددانان به سلامت؛ زندگی و فعالیت‌های علمی برخی از مهم‌ترین اقتصاددانان فعال در حوزه اقتصاد سلامت

در این پرونده می خوانید :

• مقدمه‌ای بر اقتصاد سلامت

اقتصاد سلامت، شاخه‌ای از علم اقتصاد است که اقتصاددانان با تخصص‌های گوناگون در این زمینه فعالیت کرده‌اند. این تخصص‌ها را می‌توان شامل اقتصاد خرد، اقتصاد کاربردی و سیاستگذاری عمومی، اقتصاد اجتماعی، اقتصاد نیروی کار، اقتصاد بخش عمومی، اقتصاد رفتاری، اقتصاد مالی، نظریه بازی‌ها و شاخه نسبتاً جدید طراحی بازار دانست. همچنین برخی از دانشگاه‌های دنیا را نیز می‌توان در زمینه تولید ادبیات علمی در زمینه اقتصاد سلامت و در اختیار قرار دادن فضای کاری لازم برای استادان و دانشجویان نسبت به بقیه پیشتاز دانست. دانشکده امور عمومی و بین‌الملل وودرو ویلسون دانشگاه پرینستون، یکی از این مراکز علمی است که توجه زیادی به اقتصاد سلامت معطوف کرده است. پس از این دانشکده، می‌توان به دانشکده اقتصاد دانشگاه هاروارد، دانشکده اقتصاد دانشگاه ام‌آی‌تی، دانشکده اقتصاد دانشگاه شیکاگو و دانشکده اقتصاد دانشگاه پرینستون نیز اشاره کرد. نکته جالب در این زمینه، این است که در سال 2012 میلادی، جایزه نوبل اقتصاد به آلوین راث اعطا شد. او کسی است که نتایج تحقیقات و فعالیت‌های علمی‌اش منجر به پیشرفت‌های چشمگیری در عرصه پیوند کلیه شد. همچنین بازار نیروی کار برای پزشکان نیز از نتایج تحقیقات این اقتصاددان بزرگ بی‌بهره نماند. در ادامه هفت تن از مهم‌ترین اقتصاددانان که نتایج تحقیقات‌شان به طور مستقیم و غیرمستقیم بر شاخه اقتصاد سلامت اثر مثبت گذاشته است، معرفی شده‌اند.

■■■

مقدمه‌ای بر اقتصاد سلامت؛ اقتصاد سلامت چیست و به چه موضوعاتی می‌پردازد؟

در این پرونده می خوانید :

• اقتصاددانان به سلامت

1- مقدمه

با توجه به اینکه امروزه تامین سلامت و آموزش از جمله مهم‌ترین بایدهای اقتصادی برای تضمین نیروی انسانی سالم و کارا به  شمار می‌رود، کشورهای مختلف تامین حداقل‌های بهداشتی و آموزشی را در زمره مهم‌ترین برنامه‌های توسعه خود قرار داده‌اند. توجه به برنامه‌های توسعه اقتصادی که در کشورهای مختلف به صورت ملی و بین‌المللی به اجرا درآمده است، نشان می‌دهد بهداشت و پرورش نیروی انسانی نقطه تمرکز برنامه‌های مذکور برای ریشه‌کن کردن فقر و توسعه انسانی به شمار می‌رود. کشورهای در حال توسعه در طول سالیان متمادی از پایین بودن شرایط زندگی آسیب دیده‌اند. پایین بودن بسیاری از شاخص‌های مربوط به توسعه بهداشتی و هزینه‌های مرتبط با آن در کشورهای در حال توسعه باعث شده فرآیند رشد و توسعه اقتصادی این کشورها تحت تاثیر قرار گیرد. مخارج بهداشتی از طریق بهبود شاخص‌های بهداشتی، افزایش موجودی سرمایه انسانی و درنتیجه رشد اقتصادی کشورها را در پی داشته است. روند مخارج بهداشتی ایران طی سال‌های مختلف نشان‌دهنده این است که مخارج با نوساناتی رو به رو بوده است که عمدتاً ناشی از دوره‌های رونق و رکود در اقتصاد ایران است. این امر نشان‌دهنده عدم وجود برنامه منسجم و بلندمدت در حوزه بهداشت و درمان در این سال‌هاست پس ضرورت دارد تا با مطالعه بیشتر در زمینه مخارج بهداشتی راه را برای برنامه‌ریزی موثر و کارا در سال‌های آتی هموارتر کنیم. همچنین در این زمینه یک مطالعه توسط فوگل از دانشگاه شیکاگو انجام شده است که نشان می‌دهد 30 درصد رشد اقتصادی انگلیس در طول دو هزار سال گذشته می‌تواند به بهبود تغذیه نسبت داده شود. تغذیه سوخت لازم برای کار کردن را برای آنها فراهم کرده و مشارکت نیروی کار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بهبود سلامت کمیت و بهره‌وری نیروی کار را افزایش می‌دهد (فوگل، 1994). بهبود سلامت نه‌تنها زمان از دست رفته به دلیل بیماری را کاهش می‌دهد، بلکه کیفیت کار را نیز تا حدی افزایش می‌دهد؛ به عنوان مثال بر اساس مطالعات صورت‌گرفته 10 درصد افزایش در طول عمر منجر به 14 درصد افزایش در رشد اقتصادی در سال 1990 شده است. به عبارت دیگر، به ازای هر 10 درصد افزایش در طول عمر تقریباً نیم درصد افزایش در رشد اقتصادی را می‌توان انتظار داشت. مثال تجربی دیگری که می‌توان بیان کرد این است که اختلالات روانپزشکی در ایالات متحده هزینه‌ای بالغ بر 148 میلیارد دلار داشته است. در عین حال بر اساس نتایج یک مطالعه دیگر، بیماری‌های روانی، 14 درصد از اشتغال زنان و در حدود 5/12 درصد از اشتغال مردان را در سال 1990 کاهش داد. علاوه بر این، بهبود سلامتی بر انتخاب شغل نیز تاثیر بسزایی دارد. تخصیص بهتر نیروی کار می‌تواند از بهبود سلامت نتیجه شود بنابراین رابطه علی میان هزینه‌های بهداشت و GDP ممکن است در هر دو جهت برقرار باشد.

2- تعریف اقتصاد سلامت

به طور کلی اقتصاد سلامت را می‌توان بدین صورت تعریف کرد: علمی است که به مطالعه و بررسی

صف‌آرایی سـلاطین؛ 36 اقتصاددان شایسته دریافت جایزه نوبل اقتصاد 2013

د‌ر تهیه مطالب این پروند‌ه د‌کتر سمیه مرد‌انه،مونا مشهدی‌رجبی، الهام شفیع‌نژاد‌، شیوا عشق‌الهی، علی د‌رویشان، سید‌محمد‌امین طباطبایی و احسان برین همکاری د‌اشته‌اند‌.

در این پرونده می خوانید :

• جویند‌گان نوبل

برای پیش‌بینی برند‌گان احتمالی جایزه علم اقتصاد‌ - که روز 14 اکتبر (22 مهر) رسماً اعلام خواهد‌ شد‌‌- از سه منبع استفاد‌ه شد‌ه است. نخستین منبع، پیش‌بینی موسسه تامسون رویترز است. از سال 2002 میلاد‌ی تاکنون، 27 مورد‌ از پیش‌بینی‌های برند‌گان جایزه نوبل د‌ر تمامی رشته‌ها، به غیر از اد‌بیات و صلح، از سوی این موسسه به واقعیت پیوسته است. د‌ر سال 2013 نیز این موسسه توانست به د‌رستی هر د‌و برند‌ه جایزه نوبل فیزیک را پیش‌بینی کند‌. منبع د‌وم، وب‌سایت The Big Picture، متعلق به باری ریتولز، است. این وب‌سایت د‌ر سال 2009 میلاد‌ی اقد‌ام به انتشار لیستی 32‌نفره از اقتصاد‌د‌انان کرد‌ که تمامی نوبلیست‌های 2009، 2010 و 2011 د‌ر این لیست حضور د‌اشتند‌. منبع سوم نیز پیش‌بینی هوبرت فروملت، استاد‌ مد‌عو اقتصاد‌ بین‌الملل د‌انشگاه لیناوس سوئد‌ است که وب‌سایت بلومبرگ د‌ر روز سوم اکتبر سال 2013 میلاد‌ی اقد‌ام به انتشار آن کرد‌. به غیر از سه تن از اقتصاد‌د‌انان حاضر د‌ر لیست منتشره هوبرت فروملت، باقی افراد‌، د‌ر لیست منتشره وب‌سایت The Big Picture نیز حضور د‌ارند‌.

جویند‌گان نوبل؛ جایزه نوبل 2013 به کد‌ام اقتصاد‌د‌ان می‌رسد‌؟

در این پرونده می خوانید :

• صف‌آرایی سـلاطین

14 اکتبر (22 مهر)، روز موعود‌ی است که همچون نقطه عطفی، زند‌گی اقتصاد‌د‌ان‌(های) شایسته را د‌ر مسیری تازه قرار می‌د‌هد‌. د‌ر این روز، مطابق یک رسم سالانه، بانک مرکزی سوئد‌ جایزه علم اقتصاد‌ را به عنوان یاد‌بود‌ی از آلفرد‌ نوبل، به یک یا چند‌ تن از نابغه‌های زمان اعطا می‌کند‌؛ نابغه‌هایی که به تعبیر رابرت هایلبرونر «فیلسوفان این جهانی»‌اند‌. جایزه علم اقتصاد‌، به منزله ذره‌بینی است که سعی می‌کند‌ هر سال بر روی نقطه‌ای کوچک از پهنه عظیم علم اقتصاد‌ تمرکز کند‌ و زوایایی از تلاش خستگی‌ناپذیر د‌انشمند‌ان حاضر د‌ر این د‌ریای بیکران را نمایان کرد‌ه و د‌نیا را فریفته خویش کند‌. د‌نیایی که اد‌عای اد‌اره امور جاری آن، بد‌ون استفاد‌ه از د‌رک بشر امروز از قواعد‌ اقتصاد‌ی، ناممکن می‌نماید‌.

■■■ 

آن وب‌سایت ابدی؛ و همه چیز از یک وب‌سا‌یت شروع شد

پی‌یر مراد امیدیار یک کارآفرین ایرانی‌-‌آمریکایی است که در روز 21 ژوئن سال 1967 میلادی در پاریس متولد شده است. او که به دلیل بنیانگذاری و ریاست سایت حراجی eBay در تمامی دنیا شهرت دارد یکی از شناخته‌شده‌ترین و برجسته‌ترین چهره‌های ثروتمند ایرانی است. ارزش دارایی او بالغ بر 7/8 میلیارد دلار برآورد شده است ولی زمانی او در فهرست میلیاردرهای دنیا قرار گرفت که تنها 31 سال داشت و همین مساله او را متمایز از دیگر ثروتمندان جهان کرد. ثروت 7/8 میلیارددلاری این کارآفرین ایرانی‌الاصل او را در جایگاه یکصد و بیست و سوم دنیا از نظر میزان ثروت قرار داده است. اگرچه در فهرست ثروتمندان آمریکایی در جایگاه چهل و دوم قرار گرفته است. در فهرست ثروتمندان ایرانی او بعد از بابک زنجانی در جایگاه دوم قرار دارد و در کشور فرانسه از او به عنوان پنجمین ثروتمند بزرگ فرانسه یاد می‌شود. او از سال 2010 میلادی تاکنون حضور بسیار پر‌رنگی در روزنامه‌نگاری آنلاین دارد و همین مساله بر شهرتش در جهان افزوده است. او در سال جاری اقدام به توسعه حوزه فعالیتش در حوزه رسانه‌ای کرد و با توجه به تجربیات گسترده‌ای که در زمینه فعالیت‌های آنلاین دارد، انتظار می‌رود موفقیت‌های اقتصادی زیادی به دست آورد. 

این ثروتمند و کارآفرین ایرانی‌الاصل در پاریس

نظر آلوین راث درباره سربازی

هفته‌نامه تجارت فردا مدتی قبل گفت‌و‌گویی با آلوین راث، برنده نوبل 2012 انجام داد. از جمله نظر او درباره خدمت سربازی و تحلیل

  اقتصادی آن پرسیده شد. او به سوال تجارت فردا اینگونه پاسخ داد: ما در آمریکا به ارتش داوطلبانه رسیدیم که در آن لازم نبود به دولت مبلغی پرداخت کنید، بلکه این دولت بود که شما را استخدام می‌کرد. آنها می‌بایست مردم را برای سرباز شدن استخدام می‌کردند و سربازان نیز داوطلب بودند. به هر حال ما همین سیستم آخری را حفظ کرده‌ایم. ما در مورد اینکه چه سیستمی منصفانه و برای اداره جامعه مناسب است، بحث‌های زیادی کرده‌ایم. مثلاً اینکه آیا این منصفانه است که تنها مردمی که چنین شغلی را نیاز دارند، آن را داشته باشند؟ یا مثلاً اینکه همه ما باید این شغل را داشته باشیم؟ آیا لزومی دارد که همگی مسوولیت و بار حضور در ارتش را با یکدیگر تقسیم کنیم؟ اکنون در آمریکا این شکل از تفکر در مورد جنگ که بر اساس آن می‌بایست همه افراد در جنگ حضور داشته باشد، تغییر یافته است. ارتش مبتنی بر سرباز وظیفه با ارتش داوطلبانه‌ای که در آن افراد استخدام می‌شوند، فرق دارد. بنابراین، اینها سوالات سختی هستند. برای ارتش داوطلبانه مزیت‌هایی وجود دارد که بر اساس این مزیت‌ها، مردمی که این شغل را بخواهند، آن را اخذ می‌کنند و مردمی که این شغل را نمی‌خواهند، مجبور به اخذ آن نیستند. در نتیجه، این مزیتی است که حقیقت دارد، نه‌تنها برای خدمت سربازی، بلکه برای هر شغل دیگری. مثلاً مردمی که بخواهند روزنامه‌نگار شوند، باید بتوانند روزنامه‌نگار شوند. همچنین مردمی که بخواهند استاد اقتصاد شوند، باید استاد اقتصاد شوند و شما نباید مردم را مجبور کنید که استاد اقتصاد شوند. اما، این سوال سختی است و چون من در مورد بحث‌های درگرفته در ایران در این مورد به اندازه کافی اطلاعات ندارم، نمی‌توانم در مورد وقایع رخ‌داده در ارتش ایران ابراز عقیده کنم.

مفهوم قوی سیاه

 

نسیم نیکلاس طالب
ترجمه و تلخیص: امیرحسین میرابوطالبی
قبل از کشف استرالیا همگان بر این باور بودند که تمام قوها سفید رنگند، باوری که تمام شواهد تجربی موجود نیز بر آن صحه می‌گذاشت.
مشاهده اولین قوی سیاه رنگ احتمالا باعث حیرت بسیاری از پرنده‌شناسان شده است، اما اشاراتی که در این موضوع نهفته است به مراتب جالب‌توجه‌تر از موضوع رنگ عجیب این گونه از پرنده‌ها است.

این اتفاق به روشنی نمایانگر محدودیت شدیدی است که ما در یادگیری از مشاهدات و تجربیات خود با آن روبه‌رو هستیم یا به عبارت دیگر نشانگر شکنندگی دانش ماست. تنها یک مشاهده می‌تواند حکمی را که هزاران سال مشاهده قوهای سپید تاییدش می‌کرده باطل کند. همه آن چیزی که لازم است تنها یک قوی سیاه (و آن طور که شنیده‌ام زشت) است.1
گامی فراتر از این مساله‌ فلسفی- منطقی می‌گذارم و به یک واقعیت تجربی که از زمان